PASİFİNSAN.TR.GG

Adıgeler ya da Batı Çerkezleri (Adigece: Адыгэхэр).

 

Avrupa halklarından biri olan Adigeler, Kuzey Kafkasya’nın yerli halklarındandır. 

 

Günümüzde Adıgelerin çoğunluğu, Rusya Federasyonu (RF) içinde bulunan Adıgey Cumhuriyeti (AC) ile Krasnodar Kray'daki yerli halkı oluşturmaktadır.

 

Adıgeler,AC'nin 447.109 (2002) olan toplam nüfusunun % 24.2'sini oluşturur.

 

 

Adıgey (batı) Adıgeleri'nden ayrı olarak, 2002'de 439.470 olan Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti nüfusunun % 11.3'ü de Adıge (Kabardey ve Besleney) asıllıdır ve Karaçay-Çerkesya'daki Adigelere, Rus resmi literatüründe Çerkes denilmektedir.

 

Ayrıca,2002'de 901.494 olan Kabardey-Balkar Cumhuriyeti nüfusunun % 55.3'ünü oluşturan Adıgelere de "Kabardey" denilmektedir.

 

Adıgelerin Şapsığ ya da Rus yazılışıyla Şapsug topluluğunun bir bölümü adına 23 Eylül 1924'te Tuapse merkezli olarak Karadeniz kıyısında Şapsığ Ulusal Rayonu kurulmuş, ama Krasnodar krayına bağlı olan bu rayon 24 Mayıs 1945’te kaldırılmış, toprakları da şimdiki Soçi (Saçe) metropolitan alanı ile Tuapse rayonu içine alınmıştır. 

 

Buraya "Karadeniz kıyısı Şapsığyası" (Хы1ушъо Шапсыгъэ) özel adı verilmekte olup buradaki Adıgelere de, 1999'dan beri RF'de resmen Şapsığ denilmektedir.

 

Öte yandan Adıge ya da yanlış okunuşuyla Adige terimi, pek çok dilde Çerkesler olarak bilinen Adıge halkının kendi kendisine verdiği özgün addır. 

 

Çerkes terimi,özellikle Türkiye ve ABD'de Kuzey Kafkas halklarını toptan adlandırmak için de kullanılır. 

 

Adıgeler, Adigece (Адыгабзэ) olarak adlandırılan, Kuzeybatı Kafkas dillerinden birini konuşurlar.

 

Adıgeler, RF dışında, çoğu Türkiye'de (3 milyondan çok) olmak üzere 40 kadar değişik ülkede yaşarlar. Bunlar Adıge Diasporasını oluştururlar.

 

2002'de,12 bin dolayındaki Şapsığ nüfusu dışında, RF'deki Adıgelerin toplam sayısı 131.769 olup,bunun 108.115'i de AC'nde idi.

 

Adıge (131.769),Çerkes (60.517) ve Kabardey (519.958) adlarını taşıyan bütün Adıgelerin (Çerkeslerin) RF'deki toplam sayısı 2002'de 712.244